Is Aspartaam Veilig?

In het kort

De media weet goed in te spelen op de angst en onwetendheid van mensen, maar lezers van Fit Zonder Fabels horen te weten dat een rationele beslissing gebaseerd is op onderzoek en feiten. Duizenden mensen die aspartaam hebben geconsumeerd in de honderden onderzoeken zijn gezond gebleven terwijl ze hun dieet lekkerder en makkelijker hebben gemaakt.

Misschien komt het neer op: als iets te goed klinkt om waar te zijn, is het niet waar. Onze maatschappij houdt ons voor dat diëten noodzakelijk gepaard gaat met lijden. We zien ‘lekker’ en ‘gezond’ als tegenpolen. Maar aspartaam helpt miljoenen mensen al ruim 40 jaar lang om diëten makkelijker te maken. Als dank is het gestigmatiseerd. Laat aspartaam onze bloedgetuige zijn dat diëten geen lijdensweg hoeft te zijn.

Aspartaam moet verboden worden vindt 85% van Nederland volgens een opiniepeiling op Aspartaam.com. Als lezer van FitZonderFabels, hoop ik dat deze statistiek je niet meteen overtuigt om aspartaam te verbieden. In dit artikel zullen we daarom puur naar de feiten kijken.

Wat is aspartaam?

Voor de mensen die de afgelopen 40 jaar op Pluto hebben doorgebracht; aspartaam is een kunstmatige zoetstof. Aspartaam is ruwweg 200 keer zo zoet als suiker 1. Daarom heb je 200 keer minder aspartaam dan suiker nodig om iets net zo zoet te maken. En, zonder het bulkmateriaal mee te rekenen, consumeer je dus 200 keer zo weinig calorieën.

Dit klinkt aanlokkelijk, maar ik zie de hooivorken al in de verte onder het gedreun “Zeg nee tegen kunstmatig!”. Aspartaam is een kunstmatige zoetstof, voedseladditief nummer E951. Dit klinkt voor veel mensen beangstigend, maar dit is een emotie gegrond in onwetendheid. Er bestaan nog ruim 1.500 andere E-nummers waarvan er honderden kunstmatig zijn. Het E-nummer is zelfs feitelijk een certificaat van veiligheid. Het betekent dat de Europese Unie heeft besloten dat het voedseladditief veilig is voor menselijke consumptie.

Wat gebeurt er met aspartaam in je lichaam?

Toch vinden veel mensen het geen fijn idee om “zo’n chemische stof” te consumeren, dus laten we dieper ingaan op wat er met aspartaam in je lichaam gebeurt. Aspartaam wordt in je lichaam heel efficiënt en volledig gehydrolyseerd (verteerd), dus de stof zelf is slechts voor korte tijd in je lichaam aanwezig en hoopt zich niet op 2. Aspartaam wordt afgebroken tot 50% fenylalanine, 40% asparaginezuur en 10% methanol 3. Giftige, chemische stoffen? Nee, deze stoffen komen allemaal van nature in je voeding voor, zoals in tomaat en melk. De dagelijkse hoeveelheid asparaginezuur in je voeding is zo’n 60 keer zo hoog als wat uit aspartaam kan worden omgezet. Voor fenylalanine is dit 35 keer zo veel. Een glas tomatensap bevat 6 keer zoveel methanol als dezelfde hoeveelheid frisdrank gezoet met aspartaam 4.

Is aspartaam veilig?

Veel mensen denken dat sommige stoffen toxisch, ofwel schadelijk, zijn en andere niet. Dat is niet het geval. Elke stof is toxisch, ook water. Toxiciteit wordt meestal gemeten als de benodigde hoeveelheid ten opzichte van een gemiddelde consumptie waarbij neveneffecten optreden. Zo is LD50 de mate van toxiciteit waarbij een organisme een 50% kans op sterven heeft. Als we een stof in de volksmond schadelijk noemen, betekent dit dus eigenlijk dat de dosis waarbij je last krijgt van de stof niet veel groter is dan een gemiddelde portie. Van heroïne krijg je vrijwel altijd problemen, dus heroïne noemen we schadelijk. Je moet daarentegen absurd veel water drinken om er onwel van te worden, dus water noemen we niet schadelijk.

Laten we de toxiciteit van aspartaam kwantificeren. Een vrouw van 60 kg drinkt gedurende haar hele leven elke dag 12 blikjes frisdrink met aspartaam. Dit vind ik persoonlijk veel, maar de meeste mensen die niet sporten worden helemaal gek als ze horen dat ik vrijwel elke dag een kilo vlees en een pak eieren eet, dus het is maar net wat je gewend bent. Belangrijker dan wat jij of ik ervan vinden is: wat zeggen de autoriteiten?

Volgens de volgende autoriteiten valt deze hoeveelheid binnen de Acceptabele Dagelijkse Inname

• De Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (ESFA)
• The US Food and Drug Administration (FDA)
• The Joint FAO/WHO Expert Committee on Food Additives (JECFA)
• The Scientific Committee for Food (SCF)
• The EFSA Panel on Food Additives and Nutrient Sources Added to Food (ANS)
• Nog meer dan 90 andere organisaties verspreid over de hele wereld 5.

De Europese Autoriteit voor voedselveiligheid heeft zelfs een regel dat stoffen elk jaar opnieuw geëvalueerd kunnen worden. Dit is voor aspartaam inmiddels meerdere malen gebeurd, waaronder afgelopen jaar, en de conclusie is elke keer geweest dat er geen reden tot zorg is: aspartaam is veilig voor menselijke consumptie, waaronder kinderen en zwangere vrouwen, zo lang de Acceptabele Dagelijkse Inname niet overschreden wordt 6.

Natuurlijk bewijst dit niets. Ik zal de eerste persoon zijn die toegeeft dat de relatie tussen de schadelijkheid en de legaliteit van stoffen zwak is. Dus laten we kijken naar de wetenschappelijke onderzoeken.

De Acceptabele Dagelijkse Inname heeft in mensen geen relatie met het krijgen van kanker, verteringsproblemen, diabetes, hart- en vaatziekten of vroeggeboorte 7, 8. Dat is de conclusie van een team van 5 internationale experts die uitgenodigd zijn door het wetenschappelijke tijdschrift Food and Chemical Toxicology om de veiligheid van aspartaam te bepalen. Mocht je skeptisch zijn over de motieven van de onderzoekers, dit onderzoek was gesponsord door de Italian Association for Cancer Research. Gedateerd? Het was gepubliceerd in oktober 2013.

Meerdere andere wetenschappelijke overzichtsartikelen hebben letterlijk honderden andere onderzoeken geanalyseerd, waaronder 8 grootschalige onderzoeken met meer dan 1.000 deelnemers. Deze komen tot dezelfde conclusie: aspartaamconsumptie onder de Acceptabele Dagelijkse Inname is veilig 9, 10.

Aspartaam is een van ’s werelds meest onderzochte voedselingrediënten. De FDA, ’s werelds leider op het gebied van voedselveiligheid, heeft zelfs gezegd dat de veiligheid van aspartaam “clear cut” ofwel overduidelijk is 11

Aspartaam in de media

Mocht je je afvragen waarom je in de media dan zo veel negatieve berichten hoort over aspartaam, dit heeft meerdere redenen.

Commerciële media publiceren selectief nieuws dat veel emotie oproept bij mensen, met name angst. In een selectie van 100 onderzoeken, waarin 1 onderzoek iets potentieel negatiefs vindt over aspartaam, hoor je daarom misschien enkel iets over dat ene onderzoek.

Veel mensen hebben het idee dat mensen die vaker naar het nieuws kijken meer ‘op de hoogte zijn’. In werkelijkheid hebben mensen die vaker naar het nieuws kijken echter geen realistischer beeld van veel maatschappelijke problemen dan mensen die niet naar het nieuws kijken. Sterker nog, ze hebben vaak een vertekend beeld. Mensen die vaak naar het nieuws kijken zijn bijvoorbeeld slechter in het inschatten van de hoeveelheid criminaliteit die plaatsvindt dan mensen die niet naar het nieuws kijken12, 13, 14.

Deze selectiviteit van de media om emotioneel nieuws te produceren zorgt ervoor dat de meeste mensen enkel op de hoogte zijn van de onderzoeken over aspartaam in dieren. Het is niet ongebruikelijk in onderzoek dat ratten hun hele leven lang extreme hoeveelheden aspartaam binnenkrijgen via een infuus. Sommige ratten krijgen hier ziektes als kanker van. Mocht je hier bezorgd over zijn; de Acceptabele Dagelijkse Inname is gebaseerd op een factor 100-veiligheidsmarge. Ofwel, de dosis waar we het over hadden, 12 blikjes frisdrink, komt overeen met 1% van de dosering waarbij schadelijke effecten optreden in grootschalige, lange-termijnonderzoeken in dieren 15. Ik hoop dat je waardeert dat vele knaagdieren hun hele leven lang elke dag het equivalent van 1.200 blikjes frisdrank hebben gedronken, zodat jij met een gerust hart Cola Light kunt drinken.

Leidt aspartaamgebruik tot gewichtsverlies?

Suiker vervangen door zoetstof is een makkelijke manier om minder calorieën binnen te krijgen. In gecontroleerde studies leidt aspartaam bovendien niet tot meer honger in volwassenen (wel mogelijk in kinderen) 16. Als je hierdoor minder calorieën binnenkrijgt dan je verbrandt, zorgt dit voor vetverlies 17. Aspartaam is dus een veilige en makkelijke manier om je voeding lekkerder te maken.

Conclusie

De media weet goed in te spelen op de angst en onwetendheid van mensen, maar lezers van deze site horen te weten dat een rationele beslissing gebaseerd is op onderzoek en feiten. Aspartaam bestaat al sinds 1965 en is momenteel de populairste zoetstof ter wereld 18. De duizenden mensen die aspartaam hebben geconsumeerd in de honderden onderzoeken zijn gezond gebleven terwijl ze hun dieet lekkerder en makkelijker hebben gemaakt.

Misschien komt het neer op: als iets te goed klinkt om waar te zijn, is het niet waar. Onze maatschappij houdt ons voor dat diëten noodzakelijk gepaard gaat met lijden. We zien ‘lekker’ en ‘gezond’ als tegenpolen 19. Aspartaam helpt miljoenen mensen al ruim 40 jaar lang om diëten makkelijker te maken. Als dank is het gestigmatiseerd. Laat aspartaam onze bloedgetuige zijn dat diëten geen lijdensweg hoeft te zijn.

En nu?

Als het leven je citroenen geeft, wees dan niet bang om er wat aspartaam bij te gooien en er limonade van te maken.

• Aspartame: a safety evaluation based on current use levels, regulations, and toxicological and epidemiological studies. B. A. Magnuson, G. A. Burdock, J. Doull, R. M. Kroes, G. M. Marsh, M. W. Pariza, P. S. Spencer, W. J. Waddell, R. Walker, G. M. Williams. Crit Rev Toxicol. 2007; 37(8): 629–727.
• Aspartame: a safety evaluation based on current use levels, regulations, and toxicological and epidemiological studies. B. A. Magnuson, G. A. Burdock, J. Doull, R. M. Kroes, G. M. Marsh, M. W. Pariza, P. S. Spencer, W. J. Waddell, R. Walker, G. M. Williams. Crit Rev Toxicol. 2007; 37(8): 629–727.
• Aspartame: a safety evaluation based on current use levels, regulations, and toxicological and epidemiological studies. B. A. Magnuson, G. A. Burdock, J. Doull, R. M. Kroes, G. M. Marsh, M. W. Pariza, P. S. Spencer, W. J. Waddell, R. Walker, G. M. Williams. Crit Rev Toxicol. 2007; 37(8): 629–727.
• Aspartame, low-calorie sweeteners and disease: regulatory safety and epidemiological issues. Marinovich M, Galli CL, Bosetti C, Gallus S, La Vecchia C. Food Chem Toxicol. 2013 Oct;60:109-15. doi: 10.1016/j.fct.2013.07.040.
• Aspartame: review of safety. Butchko HH, Stargel WW, Comer CP, Mayhew DA, Benninger C, Blackburn GL, de Sonneville LM, Geha RS, Hertelendy Z, Koestner A, Leon AS, Liepa GU, McMartin KE, Mendenhall CL, Munro IC, Novotny EJ, Renwick AG, Schiffman SS, Schomer DL, Shaywitz BA, Spiers PA, Tephly TR, Thomas JA, Trefz FK. Regul Toxicol Pharmacol. 2002 Apr;35(2 Pt 2):S1-93.
• Aspartame. European Food Safety Authority. Retrieved from http://www.efsa.europa.eu/en/publications.htm?text=aspartame
• Aspartame, low-calorie sweeteners and disease: regulatory safety and epidemiological issues. Marinovich M, Galli CL, Bosetti C, Gallus S, La Vecchia C. Food Chem Toxicol. 2013 Oct;60:109-15. doi: 10.1016/j.fct.2013.07.040.
• Behnen, E. M. T., Ferguson, M. C., & Carlson, A. (2013). Do Sugar Substitutes Have Any Impact on Glycemic Control in Patients with Diabetes?. Journal of Pharmacy Technology, 29(2), 61-65.
• Aspartame: a safety evaluation based on current use levels, regulations, and toxicological and epidemiological studies. B. A. Magnuson, G. A. Burdock, J. Doull, R. M. Kroes, G. M. Marsh, M. W. Pariza, P. S. Spencer, W. J. Waddell, R. Walker, G. M. Williams. Crit Rev Toxicol. 2007; 37(8): 629–727.
• Sugar substitutes: Health controversy over perceived benefits. Tandel KR. J Pharmacol Pharmacother. 2011 Oct;2(4):236-43.
• Henkel, J. Sugar Substitutes: Americans Opt for Sweetness and Lite. FDA Consumer Magazine, Nov-Dec 1999.
• Dowler, K. (2003). Media consumption and public attitudes toward crime and justice: The relationship between fear of crime, punitive attitudes, and perceived police effectiveness. Journal of Criminal Justice and Popular Culture, 10(2), 109-126.
• Goidel, R. K., Freeman, C. M., & Procopio, S. T. (2006). The impact of television viewing on perceptions of juvenile crime. Journal of broadcasting & electronic media, 50(1), 119-139.
• Gentzkow, M., & Shapiro, J. (2005). Media bias and reputation (No. w11664). National Bureau of Economic Research.
• Aspartame, low-calorie sweeteners and disease: regulatory safety and epidemiological issues. Marinovich M, Galli CL, Bosetti C, Gallus S, La Vecchia C. Food Chem Toxicol. 2013 Oct;60:109-15. doi: 10.1016/j.fct.2013.07.040.
• Effects of stevia, aspartame, and sucrose on food intake, satiety, and postprandial glucose and insulin levels. Anton SD, Martin CK, Han H, Coulon S, Cefalu WT, Geiselman P, Williamson DA. Appetite. 2010 Aug;55(1):37-43.
• Peters J, Wyatt H, Foster G, et al. The effects of water and non-nutritive sweetened beverages on weight loss during a 12-week weight loss treatment program. Obesity. In press.
• Aspartame: a safety evaluation based on current use levels, regulations, and toxicological and epidemiological studies. B. A. Magnuson, G. A. Burdock, J. Doull, R. M. Kroes, G. M. Marsh, M. W. Pariza, P. S. Spencer, W. J. Waddell, R. Walker, G. M. Williams. Crit Rev Toxicol. 2007; 37(8): 629–727.
• Rajagopal Raghunathan, Rebecca Walker Naylor, and Wayne D. Hoyer (2006) The Unhealthy = Tasty Intuition and Its Effects on Taste Inferences, Enjoyment, and Choice of Food Products. Journal of Marketing: October 2006, Vol. 70, No. 4, pp. 170-184.