Sommigen vinden het heerlijk om alleen te sporten, andere zweren bij teamsporten. En voor sommigen van ons is het gewoon fijn om een sportmaatje te hebben, zodat je elkaar kunt motiveren en het simpelweg wat minder saai is om te gaan sporten. Niet iedereen heeft immers een diepgewortelde intrinsieke motivatie om aan het bewegen te blijven. Met een sportmaatje kun je je aan elkaar optrekken. Maar je gaat ook een bepaalde verantwoordelijkheid naar elkaar aan. Want als je sportmaatje opeens in elkaar zakt, ben jij als eerste ter plekke om te reageren, wat overigens een uitstekende reden is om bij voorbaat te investeren in een cursus EHBO. Het is goed om een idee te hebben van wat er in zo’n geval allemaal aan de hand zou kunnen zijn.
Hartproblemen
Bij inspanning is het mogelijk dat iemand plotseling in elkaar zakt als gevolg van hartproblemen, zoals een hartstilstand of een ernstige hartritmestoornis. Dit betekent dat de bloedcirculatie plots stopt en zuurstof niet meer naar vitale organen gaat. Dat kan snel tot bewusteloosheid leiden. Het eerste wat je moet doen als dit gebeurt, is controleren dan meteen of je sportmaatje nog ademt en reageert. Bel onmiddellijk 112 of zorg ervoor dat iemand in de buurt dat doet en begin als dat nodig is met reanimeren door borstcompressies uit te voeren of uiteindelijk een AED te gebruiken, mits beschikbaar, totdat de hulpdiensten arriveren. De hulpverlener aan de telefoon kan je hier doorheen praten, maar het fijnste is natuurlijk als je zelf weet hoe je moet handelen. Daarom kan het geen kwaad om die cursus EHBO alvast te gaan volgen.
Beroerte
Ander andere, ernstige oorzaak zou een beroerte kunnen zijn. Deze ontstaat wanneer er een verstopping of bloeding in de hersenen is. Een beroerte kan onmiddellijk leiden tot bewusteloosheid of verlammingsverschijnselen. Let in het bijzonder op de volgende symptomen om in te schatten of er sprake is van een beroerte: plotselinge verwardheid, spraakproblemen en gevoelloosheid aan één kant van het lichaam. Als je vermoedt dat het inderdaad om een beroerte gaat, dan is het cruciaal om direct 112 te bellen, want tijd speelt een grote rol bij de gevolgen. Laat je sportmaatje zo stil mogelijk liggen, want bewegen kan de symptomen juist verergeren. Blijf erbij totdat hulp arriveert en probeer vooral geruststellend te blijven, ook al ben je van binnen mogelijk in paniek.
Flauwvallen
Het kan natuurlijk ook om iets minder ernstigs gaan, zoals flauwvallen. Dit is meestal onschuldig en kan het gevolg zijn van een lage bloeddruk, vermoeidheid of mogelijk zelfs emotionele stress. Als iemand flauwvalt, is daarvoor de bloedtoevoer naar de hersenen kortstondig gestopt. Leg je sportmaatje plat op de grond en zorg dat diens benen iets hoger liggen dan het hoofd. Zo help je om de bloedtoevoer naar de hersenen te bevorderen. Het is de bedoeling dat de persoon in kwestie na enkele minuten weer bij bewustzijn komt, in welk geval het goed is om wat water te geven en hem of haar eerst even rustig te laten zitten. Bel 112 als je sportmaatje níet snel bijkomt.
Uitdroging of oververhitting
Wat zeer denkbaar is bij intensieve inspanning, en al helemaal als dat bij hoge temperaturen is, is uitdroging of hitteberoerte. Dit is meestal niet heel ernstig, maar het is wel zaak dat je controleert of je sportmaatje nog ademt en bij bewustzijn is. Let op symptomen als duizeligheid, misselijkheid, hoofdpijn of flauwvallen. Probeer je sportmaatje als je daar nog niet bent naar een koele, schaduwrijke plek te brengen en zorg voor rust om hem of haar heen. Geef kleine slokjes water, maar overdrijf daarbij zeker niet als je sportmaatje nog duizelig is. Afkoelen is belangrijk, eventueel door natte doeken of een ventilator te gebruiken. Als de symptomen ernstig blijven, bel dan 112 voor medische hulp.
Suikertekort (hypoglykemie)
Het kan ook zijn dat de bloedsuikerspiegel van je sportmaatje te laag is. Dat herken je aan duizeligheid, verwarring en (overmatig) zweten en kan uiteindelijk tot het verlies van bewustzijn leiden. Als je sportmaatje diabetes heeft, kan hem of haar dit zeker overkomen tijdens het sporten. Maar het kan ook mensen gebeuren die te lang niet hebben gegeten. Controleer of je sportmaatje aanspreekbaar is en geef hem of haar snel iets zoets, zoals druivensuiker of sap, maar doe dat alleen als de persoon nog bij bewustzijn is. Anders ontstaat het gevaar van stillen. Leg je sportmaatje in een stabiele zijligging en bel onmiddellijk 112, want suikertekort (hypoglykemie) vraagt om snelle actie om serieuze complicaties te voorkomen.
Longembolie
In een van de slechtere gevallen kan er sprake zijn van een longembolie, waarbij een bloedprop een slagader in de longen blokkeert. Dit kan direct leiden tot ademnood, pijn op de borst en instorten en is alleszins een levensbedreigende situatie waarbij onmiddellijke medische hulp vereist is. Als je merkt dat je sportmaatje plotseling moeite krijgt met ademhalen en in elkaar zakt, bel dan direct 112. Leg hem of haar daarna zo snel mogelijk in een comfortabele, halfzittende houding. Terwijl je wacht op de hulpdiensten, kun je hem of haar proberen gerust te stellen en zo stil mogelijk te houden om de situatie niet verergeren.
Hoe lastig het ook kan zijn om kalm te blijven en adequaat te handelen, jij bent degene die het dichtstbij is en waarop je sportmaatje vertrouwt. Tijd om zelf in te storten als gevolg van de spanning is er later, als je weet dat je sportmaatje in goede handen is. Maar om te voorkomen dat je in paniek raakt en niet weet wat te doen, is het wijs om kennis en vaardigheden op het gebied van eerste hulp in huis te halen door het volgen van een cursus EHBO. Daar wordt echt niemand slechter van.
